Đây là bài dịch. Bạn có thể tham khảo bài viết gốc bằng tiếng Anh ở đây.
Tuần trước tôi nghe được người ta gọi công việc từ 9h sáng đến 5h chiều là “dã man” và “như nô lệ”. Vì đối với hàng triệu người đang làm việc cật lực, những người phải dậy sớm mỗi ngày đi làm để giữ cái guồng máy kinh tế này được hoạt động, công việc họ đang làm cũng “dã man” chẳng khác gì việc “nô lệ” bị roi quất vào lưng. Tôi cũng có nhiều ngày cảm thấy chán ghét sự buồn tẻ của công việc hiện tại, và tôi nghĩ một ngày không tôi sẽ dần dần từ bỏ nó. Nhưng có phóng đại quá không, nếu so sánh và gièm pha cả một tầng lớp người lao động như vậy.
Lúc tôi nghe được câu nói trên, cũng là lúc tôi đang đi làm và nhận lương đều đặn. Khi ngồi viết bài này, tôi đang dùng cái máy tính mua được từ tiền lương tháng trước. Tôi được ngồi trong một căn nhà ấm áp và dễ chịu, cũng bằng số tiền lương đó. Và bạn biết đấy, chuyến đi trượt tuyết với các con vài ngày trước, cũng được trả bằng tiền lương mỗi tháng. Nghe có giống như làm nô lệ không?
Tuy nhiên, tôi hiểu cái cảm giác đằng sau câu phát ngôn trên, mặc dù tôi không đồng ý với cách nói phóng đại trên Twitter. Theo thời gian, ta sẽ có xu hướng muốn thoát ra khỏi guồng quay của đồng tiền. Ta khao khát đi tìm ý nghĩa của cuộc sống, hơn là ngồi mài đũng quần vô nghĩa trong văn phòng. Ta muốn có tự do để khám phá những khao khát thẳm sâu và đi theo tiếng gọi từ trái tim. Đó là một cảm xúc chính đáng. Nhưng nếu đổ lỗi cho guồng quay đồng tiền đã dẫn đến những quyết định của bản thân thì lại không chính đáng chút nào.
Cỏ bên kia đường đâu có xanh hơn
Tôi đã có nhiều ngày dài ngồi dưới ánh đèn huỳnh quang nhạt nhoà của văn phòng và nằm mơ được trở thành người xén cỏ ngoài kia. Anh đang lao động dưới ánh nắng rực rỡ của mặt trời, và chứng kiến thành quả của mình khi những thảm cỏ được cắt tỉa gọn gàng. Thật là đáng ghen tị. Và tất nhiên, hiện thực quay trở lại khi bạn nhận ra anh ta có khi lại đang nằm mơ được ngồi trong văn phòng máy lạnh với cà phê miễn phí thơm phức, và tự thầm ước “Giá mà tôi đi học”. Vậy nên, điều gì khiến ta cảm thấy bất mãn trong công việc, và làm sao để không còn cảm giác đó nữa?
Trước tiên ta nên tự hỏi “Vì sao ta đi làm”, và thực sự nghĩ tới câu trả lời mỗi ngày. Tuần này, tôi có xem một bộ phim hài nhiều tập của những năm 90 Boy Meets World (Cậu Bé và Thế Giới) với con gái và có một phân cảnh đã chạm tới trái tim tôi. Alan (người cha) nói với Corey về những mơ ước của ông khi còn trẻ, và chẳng có mơ ước nào liên quan đến công việc quản lý cửa hàng thực phẩm - ông việc của ông bây giờ. Nhưng ông nói có những điều còn quan trọng hơn. “Corey, khi cha kết hôn và có con, mơ ước của cha đã thay đổi. Cha chỉ mơ ước được làm mọi thứ cho gia đình của mình, và đó chính là việc mà cha đang làm.” Ông nói với một giọng tự hào và mãn nguyện.
Có rất nhiều công việc khiến chúng ta cảm thấy mình vô dụng và bất mãn, nhưng đầu tiên, điều quan trọng mà ta cần nhớ là “Vì sao ta đi làm”. Có phải bạn đi làm để chăm sóc và nuôi gia đình? Hay đi làm để trả học phí cho con? Lý do nào cũng được, nó quan trọng hơn công việc bạn đang làm. Vào mỗi sáng, khi bạn bước ra cửa để đi tới công ty, hãy nghĩ tới những lý do mà bạn cần đi làm. Hình dung ra nó. Ghi lại và đặt ở cửa như một lời nhắc nhở. Bạn đi làm vì bạn có có lý do, mà lý do đó có thể đơn giản chỉ là sự tự chủ về tài chính.
Ngày làm việc hết mình
Chúng ta đi làm vì nhiều thứ hơn là chính bản thân công việc. Công việc không nhất thiết phải mang lại một ý nghĩa lớn lao nào đó cho cuộc sống. Ý nghĩa nằm trong những lý do mà ta đi làm. Chúng ta có thể làm việc để phục vụ cho những mục đích và sở thích khác trong cuộc sống. Công việc không phải là tất cả. Với tôi, mỗi ngày đi làm sẽ nhẹ nhàng và dễ thở hơn khi tôi biết tôi sẽ về nhà để làm điều tôi thích, hoặc đi gặp gỡ bạn bè, ví dụ vậy. Rất khó để tìm kiếm được đam mê và ý nghĩa trong công việc mà ta gọi là “làm vì tiền”. Nên chúng ta cũng không cần phức tạp hoá cái giao dịch đơn thuần “làm vì tiền” giữa ông chủ và nhân viên.
Nhưng chúng ta vẫn phải làm tốt công việc của mình. Phần lớn những bất mãn nơi công sở đến từ việc không làm trọn vẹn. Công việc nào cũng vậy, bất kể nó vô vị đến đâu, đều có thể mang đến sự hài lòng nếu ta làm thật tốt. Sự đam mê thường đến sau năng lực. Trở thành một chuyên gia trong lĩnh vực của bạn có thể đem lại một sự thoả mãn, một sự hài lòng mà chúng ta đang tìm kiếm. Trong tuần thư mới nhất của tôi, tôi có nói về việc tại sao sự chểnh mảng trong công việc có thể đem tới thất bại cho nhiều thứ trong cuộc sống. Làm việc hết mình sẽ giải quyết được sự bế tắc.
Tuy nhiên, dù ta có nỗ lực đến đâu đi chăng nữa, cũng sẽ có lúc ta nhận ra công việc hiện tại không phải dành cho bản thân và ta phải chọn cách đi tiếp. Điều đó không có gì sai trái. Có người đã nói với tôi rằng khi họ quyết định từ bỏ công việc chán ngắt của họ, họ cảm thấy trút được một gánh nặng. Bởi công việc đó giờ đây sẽ dành cho một người khác thích làm và làm tốt hơn. Nếu bạn thấy công việc mình bế tắc, dù mình đã làm hết sức, thì hãy can đảm từ bỏ. Đừng chỉ ngồi và than vãn, và hi vọng tình hình sẽ thay đổi. Hãy làm gì đó. Hãy hoàn thành công việc, rồi về nhà và lên kế hoạch thay đổi. Bất mãn mà không hành động thì thật là khốn khổ.
Cho dù ta chọn đi con đường nào, hãy luôn chào đón và tiếp nhận nó. Ta chẳng nên tốn một ngày đẹp đẽ để than phiền và nghĩ đến việc có phải ta đang làm như nô lệ hay không (mà thật ra chẳng phải như vậy). Hãy đi làm với thái độ khiêm nhường và tâm thế biết ơn vì công việc đã nuôi sống những người ta yêu quý. Bất kể là tự doanh hay làm thuê, hãy biết ơn vì ta có sức khoẻ để đi làm. Ta sẽ nhận ra rằng những bất mãn và sự tù túng chỉ là những thứ ta đang thuê dệt trong đầu, và cách đơn giản để thoát ra khỏi ý nghĩ đó, là hít một hơi thật sâu và nhớ lại “vì sao ta đi làm”.
(Credit: Photo by Alex Kotliarskyi on Unsplash)